Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ciekawa była to dla mnie przeprawa, i z punktu widzenia stworzonego przez Marlona Jamesa fantastycznego uniwersum, i z punktu widzenia sposobu opowiedzenia tego. Jest nieschematyczna i nieprzewidywalna - to na pewno. Ukończenie tej powieści dało mi poczucie satysfakcji, a nie byłoby tak, gdybym czuła, że jest to zła książka. Mieści się Lampart gdzieś na pograniczu gatunków i trzeba go rozpatrywać jako całość, a nie na zasadzie “odrzyjmy fabułę ze specyficznego stylu autora i dostaniemy prostą opowieść” - książka to nie tylko akcja i fabuła, sposób wyrazu jest jej immanentną częścią. Zadaniem literatury natomiast jest przedstawianie także rzeczy trudnych, kontrowersyjnych, wyrywanie nas ze strefy komfortu. Wiele recenzji zarzuca tej powieści nadmiar przemocy i "dewiacji seksualnych". A przecież to, co opisał James faktycznie dzieje się w realnym świecie, nawet dziś (niewolnictwo, obrzezania kobiet, przemoc wobec kobiet i dzieci), więc krzyczenie o tym, że jest to ohydne, nienaturalne, kiedy czytamy o tym w książce (fantastycznej!), cóż, zakrawa na hipokryzję. Warto zauważyć, że ten typowo męski, przemocowy świat James kontrapunktuje bardzo nowoczesnymi motywami równościowymi i feministycznymi.

Książka ta rzeczywiście stawia opór przy czytaniu, z uwagi na zawiłą fabułę, nieoczywiste dla nas motywy z mitologii afrykańskiej oraz specyficzny język pełen zagadek, metafor i przypowieści. Rozumiem więc, że może się to nie podobać i nie polecałabym jej mniej wyrobionym czytelnikom oraz tym, którzy lubią lektury przede wszystkim lekkie i przyjemne. Czy sięgnęłabym po drugi tom spod znaku ciemnej gwiazdy? Tak, chętnie.

Ciekawa była to dla mnie przeprawa, i z punktu widzenia stworzonego przez Marlona Jamesa fantastycznego uniwersum, i z punktu widzenia sposobu opowiedzenia tego. Jest nieschematyczna i nieprzewidywalna - to na pewno. Ukończenie tej powieści dało mi poczucie satysfakcji, a nie byłoby tak, gdybym czuła, że jest to zła książka. Mieści się Lampart gdzieś na pograniczu gatunków...

Otyłość jest kolejną chorobą wynikającą z postępu. Zarazem jest też jedną z tych chorób, w których chorzy raczej nie mogą liczyć na współczucie, gdyż jest ona postrzegana jako zawiniona przez chorego. Problem słabej woli. To, że sprawa jest daleko bardziej skomplikowana, rzadko zaprząta nam umysł, gdy widzimy taką osobę. Potępiamy, oceniamy, śmiejemy się, hejtujemy, mimo, że prawie każdy chyba wie, że przytyć łatwo, a schudnąć trudno. A tu chodzi o osoby już nie “po prostu otyłe”, a te z otyłością olbrzymią. Waga 200kg wzwyż. Te, które kojarzymy z programów na TLC o ludziach wyciąganych przez strażaków przez okna (ku “uciesze” postronnych). Z książki Magdaleny Gajdy dowiedziałam się, że jest to kolejny problem, który jest stosunkowo nowy, obciążony uprzedzeniami oraz niedoszacowany. Jak się okazuje - liczba tych chorych rośnie, co gorsza wśród ludzi młodych. Tymczasem system ich “nie widzi”. Prawo i różnego rodzaju procedury jak zwykle nie nadążają - nasze władze uważają, że w Polsce nie ma ludzi skrajnie otyłych. Postronny człowiek też nie zdaje sobie sprawy ze skali zjawiska, bo tych osób na ulicach nie ma - z reguły są uwięzione w domach czy placówkach opiekuńczych. Świat nawet nie idzie, ale pędzi do przodu, a my mentalnie tkwimy wiele lat wstecz…

Reportaż składa się z szeregu rozmów, zarówno z chorymi, ale też lekarzami, pielęgniarkami, dietetyczkami, pracownikami opieki społecznej, bliskimi… Autorka koncentruje się na praktycznej stronie tego zjawiska: omawia operacje bariatryczne, pokazuje codzienność chorych, jak żyją, jak sobie radzą ze zwykłymi czynnościami. Co myślą i czują na temat swojej sytuacji. Są tu historie typowe i nietypowe. Bardzo byłabym ciekawa jak wygląda opisywana karetka bariatryczna - a jaki jest udźwig śmigłowca LPR? W rozmowach ze specjalistami przewija się także wątek braku świadomości zdrowego odżywiania - w dobie wiedzy na wyciągnięcie ręki widać i to nie wystarcza, trzeba mieć jeszcze chęć by po nią sięgnąć oraz świadomość, że w ogóle jest to potrzebne… Jak to jest w ogóle możliwe, że osoba chorobliwie otyła nie zastanawia się nad tym, co je? Zwłaszcza kiedy ta otyłość jest rodzinna. Dlatego uważam, że odżywianie powinno być dziś obowiązkowo tematem edukacji szkolnej. Ponieważ lubię analizować i szukam przyczyn, nie tylko objawów, więc bardzo istotna była dla mnie rozmowa o etiologii problemu; dorzucić do tego trzeba wywiad z psycholożką o korelacjach między otyłością, a różnego rodzaju zaburzeniami psychicznymi. Otyłość często idzie w parze z depresją, a do leczenia otyłości przecież przede wszystkim potrzebna jest głowa, a pomoc psychologiczna jest tu niezbędna.

Wywiady pozwalają na pokazanie “ludzkiej twarzy” problemu - konkretnych ludzi, z ich konkretną historią, doświadczeniami. Konfrontuje to czytelnika ze stereotypami, czy mylnymi wyobrażeniami, jakie (być może) posiada (nie, nie “wystarczy mniej jeść”). Uwrażliwia i wzbudza empatię (miejmy nadzieję). Dwa, że takie reportaże na ogół łatwo się czyta (o ile rozmówca nie zanudza), nie są one przeładowane informacjami. Słabą stroną takiego podejścia jest dość rozproszony obraz zjawiska: dość trudno tu ukuć jakieś bardziej uogólnione wnioski, bo każdy rozmówca ma trochę inny punkt widzenia, jednostkowe, wycinkowe doświadczenie. I tak lekarze i ratownicy przekonują, że system sobie radzi, operacje bariatryczne się robi, pacjenci są zaopiekowani, no tylko że potem następuje zderzenie z kolejną opowieścią jak jest źle, gdyż jest człowiek, któremu nie wiadomo jak pomóc, i też nikt się do tego nie kwapi… Albo rozmówcy mówią: nie można stworzyć obrazu jakiegoś “statystycznego” pacjenta, bo za chwilę pojawia się ktoś, kto w ogóle do tego obrazu nie pasuje, więc “nie ma reguły” - jak dla mnie to jest “reguła”, tylko jak od każdej reguły są wyjątki.

Niektóre historie niestety są tragiczne, co wyrywa czytelnika ze strefy komfortu (zwłaszcza rozdział ostatni) - w ogóle, temat jest mało komfortowy, powiedzmy sobie szczerze. Tu opowiedziany jest jednak i tak w bardzo delikatny sposób, nie znajdziecie tu żadnych sensacji. Rozmowy są poprowadzone w bardzo “przezroczysty” sposób, bez oceniania, komentowania, bez nastawienia na szokowanie czytelnika, tylko na obiektywny przekaz. Zastanawiałam się momentami, czy nie jest to wszystko za bardzo “grzeczny” obraz, czy czytelnikiem nie należałoby bardziej potrząsnąć, przede wszystkim w kwestii uświadomienia mu, jak czuje się chory z otyłością olbrzymią w konfrontacji z normami społecznymi.. W ogóle, do kogo ta książka jest skierowana? Raczej nie do chorych, tylko do ogółu społeczeństwa, które trzeba poinformować o problemie i dać mu lekcję tolerancji. W pierwszej roli się spełnia, w drugiej częściowo, gdyż kwestia stygmatyzacji społecznej oraz dyskryminacji chorych, w tym przez medyków jest ledwie zasygnalizowana.

Generalnie większość ważnych kwestii jest tu poruszona, ale jest to ledwie liźnięcie tematu. Wiele spraw możnaby tu pogłębić, np. jak wygląda dochodzenie do siebie po operacji bariatrycznej? A ile w ogóle czeka się na taką operację, finansowaną przez NFZ, bo o tym lekarze też nie mówią? Biorę jednak pod uwagę że jest to pierwsza tego typu publikacja w Polsce na ten temat - a trzeba o tym mówić i pisać, uświadamiać, nawet nie żeby leczyć, ale żeby zapobiegać - bo możemy zapobiegać. Wydaje mi się, że już wyzwaniem jest wyjście z tym problemem "do ludzi" - ile osób sięgnie po tę książkę? - przyszło mi do głowy. Temat wszak jest mało atrakcyjny, podobnie jak okładka... co nam ona mówi? Gruba osoba bez twarzy?

Autorka sama przyznaje, że po tej książce czuje się niedosyt, a rozmowy z osobami chorymi, były niełatwe, gdyż osoby te bały się, że spotka je NIENAWIŚĆ. I to chyba jest najlepsza puenta tej publikacji.

Dziękuję wydawnictwu RM za egzemplarz.

Otyłość jest kolejną chorobą wynikającą z postępu. Zarazem jest też jedną z tych chorób, w których chorzy raczej nie mogą liczyć na współczucie, gdyż jest ona postrzegana jako zawiniona przez chorego. Problem słabej woli. To, że sprawa jest daleko bardziej skomplikowana, rzadko zaprząta nam umysł, gdy widzimy taką osobę. Potępiamy, oceniamy, śmiejemy się, hejtujemy, mimo,...

Oparta na wydarzeniach autentycznych niestety, no ale jednak autorka zrobiła z tego sztampowy wyciskacz łez. A że ubrany w japoński folklor, to będzie się podobać.

Oparta na wydarzeniach autentycznych niestety, no ale jednak autorka zrobiła z tego sztampowy wyciskacz łez. A że ubrany w japoński folklor, to będzie się podobać.